CAT
Veel mensen met een ernstige psychische aandoening (EPA) hebben moeite met het zelfstandig doen van dagelijkse activiteiten. Denk hierbij aan huishoudelijke taken, het doen van boodschappen of het reizen met het openbaar vervoer. Maar ook activiteiten zoals tandenpoetsen of het aantrekken van schone kleren kunnen lastig zijn. Deze problemen hebben vaak te maken met problemen in denkvaardigheden, zoals planning, concentratie en geheugen: het executief functioneren. Met Cognitieve Adaptatie Training (CAT) proberen we deze problemen te omzeilen door het inzetten van individuele hulpmiddelen en compensatiestrategieën. Hierdoor wordt er minder een beroep gedaan op de denkvaardigheden en kan iemand zijn/haar doelen toch behalen.
Het gebruik van hulpmiddelen voor het omzeilen van problemen in denkvaardigheden kan ervoor zorgen dat mensen met EPA zelfstandiger worden en aan meer of andere dagelijkse activiteiten toekomen. CAT kan bijvoorbeeld zorgen voor een beter georganiseerde leefomgeving of betere persoonlijke hygiëne. Ook kan het leiden tot betere medicatie-inname en bij het deelnemen aan dagbestedingsactiviteiten of sociale activiteiten. Kortom, CAT helpt mensen om zelfstandiger en onafhankelijker te leven.
Stappenplan
Door middel van een stappenplan worden hulpmiddelen ingezet om mensen met EPA dagelijkse bezigheden weer zelfstandig te kunnen laten uitvoeren. Door 1) te kijken naar de individuele doelen en wensen die iemand heeft, 2) het executief functioneren in kaart te brengen en 3) te kijken naar hoe deze problemen zich uiten in het gedrag, worden individuele hulpmiddelen ingezet om deze problemen te omzeilen en kunnen deze doelen behaald worden. Hier meer informatie over de verschillende stappen.
Effectiviteit
CAT komt uit de Verenigde Staten en is daar effectief gebleken bij mensen met EPA in de ambulante zorg, waarbij CAT werd gegeven door psychologen. Vervolgens is de interventie naar Nederland gehaald en beschikbaar gemaakt voor verpleegkundigen. Uit een door ons uitgevoerd gerandomiseerd gecontroleerd onderzoek binnen drie verschillende GGZ-instellingen blijkt CAT effectief in het verbeteren van onder andere dagelijks- en executief functioneren. Dit laatste komt enigszins als een verrassing, omdat CAT niet ontwikkeld is om executief functioneren te verbeteren, maar om de impact van deze problemen te omzeilen. Een mogelijke verklaring voor dit resultaat kan zijn dat doordat mensen worden gestimuleerd om na te denken over doelen in het dagelijks leven en actief bezig zijn met het behalen hiervan, ze weer een beroep gaan doen op cognitieve functies die ze daarvoor niet of nauwelijks gebruikten.
In het onderstaande filmpje laten we zien hoe de interventie eruitziet.