HEADDSET+

Veel mensen met een ernstige psychische aandoening (EPA), zoals schizofrenie of bipolaire stoornis, ervaren problemen in het dagelijks leven. Te denken valt aan huishoudelijke vaardigheden (boodschappen doen, schoonmaken) en organisatie van het dagelijks leven (agenda bijhouden, financiën). Deze problemen zijn soms zo groot dat ze hun zelfstandigheid verliezen en moeten terugvallen op vormen van beschermd wonen. Deze problemen in het dagelijks leven kunnen veroorzaakt worden door cognitieve problemen. In dit onderzoek bekijken we of de combinatie van twee verschillende behandelingen kan zorgen voor verbetering in hun cognitief en dagelijks functioneren.

Cognitieve Remediatie Training is een psychologische interventie die erop gericht is om cognitieve functies, zoals aandacht, geheugen en planning, te verbeteren en daarmee ook het dagelijks functioneren. De specifieke training die wij onderzoeken is het digitale programma CIRCuiTS (Computerised Interactive Remediation for Cognition and Thinking Skills, https://www.circuitstherapyinfo.com/). Dit programma biedt verschillende oefeningen waarmee mensen inzicht krijgen in hun cognitieve vaardigheden. Ze leren zowel over hun sterke punten als gebieden die ze nog kunnen verbeteren. Daarnaast leren ze strategieën om beter om te gaan met hun cognitieve uitdagingen en deze strategieën toe te kunnen passen in het dagelijks leven. Uit eerdere onderzoeken in andere groepen, blijkt dat deze vorm van cognitieve remediatie mensen inderdaad helpt hun dagelijks functioneren te verbeteren.

Verder onderzoeken we of het toevoegen van milde hersenstimulatie (transcranial Direct Current Stimulation, tDCS) de effectiviteit van de training kan vergroten. Bij tDCS stimuleren we specifieke hersengebieden die belangrijk zijn voor het aanleren van nieuwe vaardigheden. Hiermee hopen we dat de mensen sneller de vaardigheden van CIRCuiTS kunnen aanleren en de leereffecten langer aanhouden.

Na de succesvolle HEADDSET-pilotstudie (Poppe et al., ingediend), gesubsidieerd door Stichting tot Steun, waarin we onderzochten of de combinatie van Cognitieve Remediatie en tDCS haalbaar en acceptabel was, starten we nu een grote multicenter trial, genaamd HEADDSET+ (HErstel bevorderen door ADDitieve effecten van hersenStimulatie En cognitieve remediatie Training). In deze studie kijken we of Cognitieve Remediatie effectief is voor mensen met EPA en of de combinatie van Cognitieve Remediatie en tDCS nog effectiever is dan Cognitieve Remediatie alleen.

Uit de pilotstudie hebben we geleerd dat het van tevoren opstellen van doelen nuttig kan zijn en voegen we andere vragenlijsten en cognitieve tests toe om een beter inzicht te krijgen in het cognitief en dagelijks functioneren. Daarnaast doen meerdere instellingen (Cosis, GGZ Friesland en Lentis) mee en streven we naar een grotere groep deelnemers (doel: 126).

Dit onderzoek wordt mogelijk gemaakt door de subsidie van De Hersenstichting.

Project Partners:  

  • Rijksuniversiteit Groningen
  • Lentis
  • Cosis
  • GGZ Friesland
  • De Hersenstichting
  • RGOc

Betrokken GRIP onderzoekers:  

  • Nienke Buist, MSc
  • Anika Poppe, MSc
  • Dr. Lisette van der Meer

Overige Betrokkenen:  

  • Prof. dr. Marieke Pijnenborg (Rijksuniversiteit Groningen en GGZ Drenthe) 
  • Dr. Branislava Curcic-Blake (Cognitive Neuroscience Center, Universitair Medisch Centrum Groningen)
  • Dr. Leonie Bais (voorheen bij Lentis Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg)
  • Dr. Daniëlle van Duin (Kenniscentrum Phrenos)